Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych na zasadach określonych w ustawie mają prawo inne, niż ubezpieczeni, osoby posiadające obywatelstwo polskie i posiadające miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, które spełniają kryterium dochodowe, o którym mowa w art. 8 ustawy z dnia 12 marca 2004r o pomocy społecznej, co do których nie stwierdzono okoliczności, o której mowa w art. 12 tej ustawy, na zasadach i w zakresie określonych dla ubezpieczonych.
Wniosek może złożyć:
- osoba zainteresowana lub
- świadczeniodawca (szpital) - niezwłocznie po udzieleniu świadczenia w przypadku stanu nagłego
Po złożeniu wniosku przeprowadzany jest wywiad środowiskowy mający na ceku ustalenie sytuacji osoby nieubezpieczonej, a w szczególności: spełnienie kryterium dochodowego oraz brak okoliczności, o których mowa w art. 12 ustawy o pomocy społecznej (dysproporcje). Osoba ubiegająca się o potwierdzenie prawa do świadczeń opieki zdrowotnej powinna przedstawić dokumenty potwierdzające:
- posiadanie obywatelstwa polskiego
- zamieszkiwanie na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej
Po przeprowadzeniu postępowania decyzję wydaje wójt, (burmistrz, prezydent) gminy właściwej ze względu na miejsce zamieszkania świadczeniobiorcy. W przypadku decyzji pozytywnej prawo świadczeń opieki zdrowotnej przysługuje przez okres 90 dni od dnia określonego w decyzji, którym jest:
- dzień złożenia wniosku
- w przypadku udzielania świadczeń w stanie nagłym dzień udzielenia świadczenia.
Osoba, której w drodze decyzji administracyjnej zostało potwierdzone prawo do świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych ma obowiązek niezwłocznie poinformować o:
- każdej zmianie w sytuacji dochodowej lub majątkowej
- objęciu ubezpieczeniem zdrowotnym
W przypadku zmiany sytuacji dochodowej lub objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym istnieje konieczność niezwłocznego stwierdzenia wygaśnięcia decyzji.
Powyższych przepisów nie stosuje się do medycznych czynności ratunkowych udzielanych w warunkach pozaszpitalnych.